آرتروز ستون فقرات از شايعترين بيماري هاي انسان است که در اثر وارد آمدن نيروهاي غير طبيعي مکرر به مفاصل ستون فقرات رخ مي دهد و باعث از بين رفتن ساختار تشريحي طبيعي مفصل و تخريب تدريجي آن مي شود و معمولأ با درد و کاهش حرکات مفصلي همراه است. يکي از شايعترين مناطق آرتروز در انسان، ستون فقرات کمري و گردن است. علايم باليني بيماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات را مي توان به سه دسته کلي تقسيم کرد. در بعضي از بيماران تنها يک دسته از علايم رخ مي دهد ولي ممکن است در عده اي، هر سه دسته از علايم و شکايات باليني وجود داشته باشد.
الف- علايم موضعي: بسياري از بيماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات با درد موضعي در ناحيه گردن و کمر همراه با محدوديت حرکتي اين نواحي به پزشک مراجعه مي کنند (شکل شماره 1).
.jpg)
شکل شماره 1- يک شکايت شايع در بيماران مبتلا به آرتروز ستون فقرات، درد موضعي ناحيه کمري است.
ب- علايم ناشي از فشار بر روي ريشه عصبي: اين دسته از علايم مشابه علايم ناشي از فتق ديسک بين مهره اي است. در اين بيماران، گز گز و مور مور در تعدادي از انگشتان رخ مي دهد و ممکن است ضعف عصلاني هم وجود داشته باشد.
ج- علايم ناشي از فشار بر روي نخاع: اين دسته از علايم، خطرناکترين و مهمترين علايم آرتروز مي باشند و نيازمند توجه ويژه جهت تشخيص زودرس مي باشند. از زودرس ترين نشانه هاي آن مي توان به اختلال در راه رفتن بيمار يا عدم توانايي در انجام حرکات ظريف دست (مانند باز و بسته کردن سريع تکمه هاي پيراهن يا اختلال در دستخط بيمار) اشاره نمود. در مواردي که بيمار دير مراجعه نمايد و درمان مناسب انجام نشود ممکن است اختلال در کنترل ادرار و مدفوع نير بروز نمايد که در اين موارد پيش آگهي بيمار حتي با انجام عمل جراحي نيز نامطلوب است.
درمان: آرتروز ستون فقرات در اوايل و بخصوص مواردي که در معاينه فيزيکي پزشک، اختلال قابل توجه وجود نداشته باشد، در اکثر موارد درمانهاي طبي و غير جراحي مؤثر واقع مي شوند. تغيير در عادات نامناسب و سبک زندگي، پرهيز از نشستن طولاني مدت پشت ميز ، پرهيز از رانندگي هاي طولاني مدت، داشتن وزن مناسب و وجود برنامه ورزشي مناسب (2 تا 3 بار در هفته)مي تواند در جلوگيري از بروز آرتروز ستون فقرات و در بسياري از موارد به درمان آن کمک بسياري نمايد.
در مواردي که درد و شکايات بيمار به درمان هاي طبي (من جمله فيزيوتراپي و آب درماني و ....) پاسخ مناسبي ندهد و باعث افت کيفيت زندگي فرد شده باشد و يا در معاينه فيزيکي بيمار، اختلال قابل توجه رخ داده باشد، درمان جراحي مفيد مي باشد. بيمار بايد بداند که آرتروز يک بيماري وابسته به سن است و سير بيماري در آينده نيز ادامه خواهد داشت و عمل جراحي در برطرف کردن درد و علايم بيمار تا ابد، تأثير گذار نخواهد بود و بايد براي تمديد نتيجه خوب عمل جراحي، از عادات نامناسب زندگي روزمره (مانند خياطي طولاني مدت و ...) پرهيز شود و به ساير دستورات پزشک که بعد از عمل جراحي به بيمار داده مي شود، گوش فرا دهد.